नवीन टोल टॅक्स नियमः भारतात ज्या वेगाने महामार्ग आणि द्रुतगती मार्ग बांधले जात आहेत, त्या वेगाने वाहतुकीलाही वेग आला आहे. हायवे-एक्स्प्रेसवर वाहने वेगाने धावत आहेत. आता या मार्गांवरील वाहनांना अधिक गती देण्यासाठी सरकारने आणखी एक पाऊल उचलले आहे. नवीन नियमानुसार, जर तुम्ही हायवे किंवा एक्सप्रेस वेवर गाडी चालवली तर आता तुम्हाला 20 किलोमीटरपर्यंत कोणताही टोल भरावा लागणार नाही. रस्ते वाहतूक आणि महामार्ग मंत्रालयाने ग्लोबल नेव्हिगेशन सॅटेलाइट सिस्टम (GNSS) असलेल्या खाजगी वाहनांना ही सूट दिली आहे. ही ग्लोबल नेव्हिगेशन सॅटेलाइट सिस्टीम (GNSS) काय आहे आणि ही संपूर्ण यंत्रणा कशी काम करेल, हायवे आणि एक्सप्रेसवेवरील तुमची प्रवासाची शैली कशी बदलेल हे समजून घेऊया?
20 किलोमीटरवर टोल टॅक्स आकारला जाणार नाही
रस्ते वाहतूक आणि महामार्ग मंत्रालयाने राष्ट्रीय महामार्ग शुल्क (दर निर्धारण आणि संकलन) नियम 2008 मध्ये सुधारणा केली आहे. सरकारने जीपीएस आधारित टोल प्रणालीला मान्यता दिली आहे. या नव्या प्रणालीनुसार वाहनांना टोलनाक्यांवर थांबण्याची गरज भासणार नाही. नवीन सॅटेलाइट-आधारित प्रणालीद्वारे, फास्टॅग किंवा रोख रकमेचा त्रास न होता वाहनांच्या नंबर प्लेटच्या मदतीने थेट टोल टॅक्स कापला जाईल. या नव्या प्रणालीमुळे जीपीएसद्वारे वाहनांकडून टोल वसूल केला जाणार आहे. GNSS ने सुसज्ज असलेल्या खाजगी वाहनांना सरकारने 20 किमी पर्यंत टोल टॅक्समध्ये सूट दिली आहे.
वाहन जितका जास्त प्रवास करेल तितका जास्त कर भरावा लागेल.
नवीन नियमानुसार महामार्ग आणि द्रुतगती मार्गांवर वाहने जितक्या अंतराने प्रवास करतात तितकाच कर आकारला जाईल. उपग्रह-आधारित टोल प्रणाली जीएनएसएस तंत्रज्ञानावर अवलंबून असते, ज्यामुळे वाहनांचे अचूक स्थान शोधले जाऊ शकते. त्यामुळे वाहनाने प्रवास केलेल्या अंतरानुसार कर भरावा लागतो. नवीन टोल वसुलीसाठी, वाहनांना ऑन-बोर्ड युनिट (OBU) आणि GPS असणे आवश्यक आहे. नवीन प्रणाली फास्टॅग किंवा ऑटोमॅटिक नंबर प्लेट रिकग्निशन (एएनपीआर) तंत्रज्ञानापेक्षा वेगळी असेल.
टोलबंदी संपेल, जाम होणार नाही
GNSS आधारित टोल टॅक्स प्रणाली लागू झाल्यानंतर लोकांना कुठेही न थांबता प्रवासाचा आनंद मिळेल. या प्रणालीअंतर्गत वाहने चालवलेल्या किलोमीटरच्या संख्येनुसार कर कापला जाईल. ही प्रणाली पूर्णपणे लागू झाल्यानंतर, देशभरातील टोलनाके आणि टोलनाके हटवले जातील. टोल प्लाझावर जास्त वेळ वाहतूक कोंडी होणार नाही. या GNSS प्रणाली अंतर्गत, वाहन महामार्ग किंवा एक्स्प्रेस वेवर प्रवास करत असलेल्या अंतरानुसार खात्यातून पैसे आपोआप कापले जातील. म्हणजेच वाहनांना टोलनाक्यांवर थांबण्याची गरज भासणार नाही.
संपूर्ण GNSS प्रणाली काय आहे, ती कशी कार्य करेल?
सध्या लोक फास्टॅग किंवा रोखीने टोल टॅक्स भरतात, त्यामुळे टोल प्लाझावर वाहनांच्या रांगा लागल्या आहेत. ठिकठिकाणी उभारलेल्या टोलनाक्यांवर वाहने थांबवावी लागतात, मात्र आता नवीन यंत्रणा येत आहे. GNSS प्रणाली ही उपग्रह आधारित नेव्हिगेशन प्रणाली असेल, ज्यामध्ये वाहनांमध्ये GPS आणि OBU च्या मदतीने टोल टॅक्स कापला जाईल. ही संपूर्ण यंत्रणा भारताच्या स्वत:च्या नेव्हिगेशन प्रणाली गगन आणि NavIC च्या मदतीने काम करेल. त्यांच्या मदतीने वाहनांचा माग काढणे सोपे होणार आहे. नवीन टोल प्रणाली कशी काम करेल, नवीन टोल प्रणालीसाठी, ऑन-बोर्ड युनिट्स म्हणजेच ओबीयू वाहनांमध्ये स्थापित केले जातील. या ट्रॅकिंग यंत्राच्या मदतीने महामार्गावरील वाहनांचा माग काढला जाणार आहे. या ट्रॅकिंग मशिनद्वारे हायपरवरील वाहनांनी कापलेले अंतर मोजले जाईल. यासाठी GPS आणि GNSS असतील, जे OBU ला टोल मोजणीत मदत करतील. हे GNSS प्रणालीच्या आधारे लिंक केलेल्या बँक खात्याशी संलग्न केले जाईल. महामार्ग आणि द्रुतगती मार्गावर वाहने जितके अंतर प्रवास करतात, तितके पैसे थेट खात्यातून कापले जातील.
या नव्या प्रणालीचा काय फायदा होणार?
नवीन प्रणाली पूर्णपणे लागू झाल्यानंतर लोकांना टोलनाक्यांवर जामचा सामना करावा लागणार नाही. कॅश किंवा फास्टॅगच्या त्रासातून तुमची सुटका होईल. तुम्ही जितका जास्त प्रवास कराल तितका जास्त टोल टॅक्स भरावा लागेल. 20 किमी अंतरापर्यंतच्या प्रवासासाठी तुम्हाला काहीही पैसे द्यावे लागणार नाहीत. लोकांचा वेळ आणि पैसा दोन्ही वाचेल.
